Folkowy Fonogram Roku i Fonogram Źródeł to konkursy Radiowego Centrum Kultury Ludowej, które zestawiają najlepsze polskie płyty z muzyką folkową i tradycyjną. W 2019 roku okazały się nimi albumy „Lajkó Félix & VOŁOSI” oraz „Leon Lewandowski. Skrzypek znad Prosny”.
Konkursy od lat towarzyszą Festiwalowi Folkowemu Polskiego Radia „Nowa Tradycja”, który w tym roku został odwołany z powodu epidemii koronawirusa.
W konkursie na Folkowy Fonogram Roku oceniana jest nie tylko muzyka etniczna. Formuła konkursu otwarta jest również na elektronikę, jazz, muzyką improwizowaną oraz tradycyjną – zarówno zagraną zgodnie z kanonem, jak i tłumaczoną na język młodego pokolenia.
Jury konkursu w składzie: Lopa Kothari (dziennikarka BBC3), Simon Broughton (redaktor naczelny „Songlines Magazine”), Jan Pospieszalski (dziennikarz i muzyk), Jarosław Szubrycht (krytyk muzyczny), Kuba Borysiak (dziennikarz RCKL) zdecydowało, że Folkowym Fonogramem Roku 2019 została płyta zespołu Lajkó Félix & VOŁOSI o takim samym tytule. II miejsce zajęła płyta „Radical Polish Ansambl” grupy Radical Polish Ansambl, a na III miejscu uplasowały się dwa wydawnictwa: „Ciemnienie” duetu Mehehe i „Rebetiko Poloniko” projektu Skolias & Bester.
Laureaci pierwszego miejsca, czyli Vołosi przekraczają granice instrumentów smyczkowych, tworząc muzykę na wskroś nowoczesną i atrakcyjną dla współczesnego odbiorcy – wyrastającą z karpackich korzeni, ale zawierającą w sobie znamiona jazzowej improwizacji, pełną niezwykle emocjonalnego przekazu. Félix Lajkó to z kolei bezkompromisowy i wszechstronny węgierski wirtuoz skrzypiec, kompozytor i aktor. Porusza się w rozmaitych konwencjach, od muzyki tradycyjnej po jazz, zachowując przy tym niepowtarzalny styl i świeżość wyrazu.
Fonogram Źródeł to kolejna nagroda Radiowego Centrum Kultury Ludowej przyznawana corocznie, towarzysząca Folkowemu Festiwalowi Polskiego Radia „Nowa Tradycja”. Konkurs po raz pierwszy odbył się w 2009 roku, a jego podstawowym założeniem jest motywowanie lokalnych społeczności do przedstawiania swoich muzycznych tradycji oraz autentycznych artystów. – Mamy teraz do czynienia z boomem na dokumentację – mówiła w styczniu dr Weronika Grozdew-Kołacińska z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauki, członkini jury. – Każdy, kto się interesuje kulturą wsi czy regionu, jednocześnie podczas wyjazdów w teren rejestruje wszystko na swój czy publiczny użytek. Ważne, żeby były to wydawnictwa wartościowe pod każdym względem. Muzyka ludowa na to zasługuje – dodaje Weronika Grozdew-Kołacińska, obok której w jury zasiedli: dr hab. prof. Piotr Dahlig (etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW), Maria Baliszewska (dziennikarka RCKL), Anna Borucka-Szotkowska (dziennikarka RCKL) i Magdalena Tejchma (dziennikarka RCKL).
Jury zdecydowało, że w konkursie na Fonogram Źródeł 2019 Nagrodę Specjalną w wysokości 2500 zł otrzymają Mateusz Raszewski oraz Fundacja Dorzecze Prosny i Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona – autorzy płyty „Leon Lewandowski. Skrzypek znad Prosny”. Nagroda jest wyrazem uznania dla rzetelnej pracy od podstaw Mateusza Raszewskiego, który stworzył „unikalny i intymny portret skrzypka, w przystępny sposób ukazując również specyfikę muzyki regionu kaliskiego”.
Kolejne albumy nagrodzone w tym konkursie: „Drzewie nuty orawskie” (I miejsce), „Najstarsi skrzypkowie regionu opoczyńskiego 2019” (II miejsce), „Festiwal Muzyki Tradycyjnej Na Rozstajnych Drogach” (III miejsce) oraz „Stanisława Galica Górkiewicz. Nuty serdecne” (wyróżnienie).
