Republika – „Masakra”

W tym roku mija 20 lat od powstania „Masakry”, ostatniego pełnoprawnego albumu Republiki, wydanego 23 listopada 1998 roku. Był to przełomowy krążek zespołu po słabo sprzedanej „Siódmej pieczęci” i niezbyt ciepło przyjętej „Republice marzeń”, która zwierała tylko dwa zauważone single. Była to tytułowa „Republika marzeń” i „Zapytaj mnie czy Cię kocham”.

Republikanie potrzebowali powiewu świeżości, czegoś co sprawi, iż znów będą pojawiać się na językach tłumu. Toteż współkompozytorem został gitarzysta Zbigniew Krzywański. Wyszło im to na dobre.

„Krzywy” dał się ponieść swoim fantazjom zmieniając układ sił w podkładach, nadając tym samym energii utworom, wyrywając zespół ze stagnacji.

„Mamoną” Republika powróciła na szczyt Listy Przebojów Trójki (LP3), znajdując się na podium przez 6 tygodni. Ostatnim singlem Republiki, który wspiął się tak wysoko, była „Moja krew”, która dokonała tego 12 lat wcześniej.

Wypada pochylić się nad tekstem utworu. Przedstawia on nam życie artysty z perspektywy pierwszej osoby. Podmiot w singlu mówi, iż nie chce, aby ta piosenka była o polityce czy innych rzeczach, ma być tylko dla pieniędzy. Autor wyśmiewa całym tekstem, obecną (20 lat temu) i szerzącą się modę na radiowe piosenki, które w gruncie rzeczy są prawie takie same, nie wnoszące nic do naszego życia. Pisane i nagrane właśnie dla pieniędzy.

Do utworu stworzono teledysk, w którym to na zespół spadają banknoty. Na samym końcu toną w nich. Banknoty były falsyfikatami (ok. 160 000 sztuk), które dodawano w dniu premiery do albumu. Ciekawostką jest natomiast to, iż banknoty znajdowały się na ruchomej platformie, która z czasem się podnosiła. Dało to ciekawy efekt, który do dzisiaj robi wrażenie.

Grzegorz Ciechowski słynął z erotyków. Takowego nie zabrakło i na tym albumie. Jest nim „Raz na milion lat”, który uplasował się ma drugim miejscu LP3. Może nie jest tak subtelny jak „Tak długo czekam (czyli Ciało)” z pierwszego solowego albumu Obywatela G.C., ale również trzyma poziom. Słowa polecam przeczytać samemu, aby każdy mógł zinterpretować go na swój sposób.

Na trzecim miejscu LP3 w 1999 roku znalazł się utwór „Odchodząc”. Dla lidera Republiki inspiracyjną do napisania tego tekstu było rozstanie jego wieloletniego przyjaciela z żoną. Warto zwrócić uwagę na grę Zbyszka Krzywańskiego, który używając gitary klasycznej, nadał tej piosence wyjątkowego klimatu.

Na wyróżnienie zasługuje także pierwsza, tytułowa piosenka „Masakra”, której to wstępem jest świetna gra na gitarze elektrycznej „Krzywego”. Tekst można potraktować jako komentarz to postaw polityków wobec obywateli naszego kraju. Sprawdza się on do teraz.

„13 cyfr” była ulubioną piosenką Ciechowskiego z całego albumu. Cechuje go pewna tajemniczość. Gra na flecie lidera zespołu, przywodzi na myśl inny utwór, mianowicie wcześniej wspomniane „Tak długo czekam (czyli Ciało)”. Co ciekawe, „Ciało” miało się znaleźć na trzecim albumie Republiki, który nie powstał przez kryzys wewnętrzny zespołu i rozpad w 1986 roku. Wracając do „13 cyfr”, jak sam autor wypowiadał się w jednym z wywiadów, to utwór o tęsknocie za jego żoną Anną, która wyjechała na trochę do Stanów Zjednoczonych. On stęskniony wykręcał kolejne numery telefoniczne.

„Koniec czasów” kończący album tworzy wraz z rozpoczynającą „Masakrą” swoistą klamrę, która „spina” cały krążek. Utwór ten można uznać jako rozrachunek za poprzednie eksperymenty, wyjaśniając, iż nie mogą śpiewać ciągle o rewolucji, komunizmie, skoro te czasy w Polsce minęły. Mogą one powrócić przez nieodpowiednich ludzi u władzy, lecz w takiej sytuacji będzie można sięgnąć po pierwsze albumy, na których teksty są ponadczasowe.

Na sam koniec wypada wspomnieć o nominacjach i nagrodach za ten album.

„Masakra” była nominowana do nagrody Fryderyków w aż ośmiu kategoriach:

Najlepszy przebój – Mamona
Najlepszy zespół – Republika
Najlepszy teledysk – Mamona
Najlepszy album rockowy – Masakra
Najlepszy producent – Grzegorz Ciechowski
Najlepszy kompozytor – Grzegorz Ciechowski
Najlepszy autor tekstów – Grzegorz Ciechowski
Najlepszy realizator – Leszek Kamiński

Skończyło się jednak tylko na nagrodzie dla Grzegorza Ciechowskiego, który został wybrany najlepszym kompozytorem roku.

Część informacji została zaczerpnięta z książki Leszka Gnoińskiego pt. „Republika. Nieustanne Tango”.

Adrian Kaczmarek

1. Masakra 3:47
2. Mamona 3:38
3. Odchodząc 3:57
4. 13 cyfr 4:44
5. Przeczekajmy noc 4:14
6. Sado-maso piosenka 3:44
7. Raz na milion lat 5:06
8. Gramy dalej 3:40
9. Strażnik snu 4:11
10. Koniec czasów 4:41

Na reedycji z 2011 roku znalazły się dodatkowo:

Moja Angelika

Nie pójdę do szkoły

Śmierć w bikini – remix 2011

Biała flaga – remix 2011